گلرو نجیب‌اغلو

گلرو نجیب‌اغلو

Gülru Necipoğlu

گلرو نجیب‌اغلو در سوم آوریل سال 1956 در استانبول متولد شد. تحصیلات اولیۀ خود را در کالج رابرت استانبول در سال 1975 به پایان رساند و برای ادامۀ تحصیل به ایالات متحده مهاجرت کرد. او در سال 1979 مدرک کارشناسی تاریخ هنر خود را با تمرکز بر اواخر قرون وسطا و رنسانس از دانشگاه وسلین دریافت کرد. در سال 1982، مقطع کارشناسی ارشد را در رشتۀ هنر و معماری اسلامی و در سال 1986 دکترای خود را در دانشگاه هاروارد به پایان رساند. رسالۀ دکترای او با عنوان «شکل‌گیری سنت سلطنتی عثمانی: کاخ توپقاپی در قرون پانزدهم و شانزدهم»[1] تحت راهنمایی اولگ گرابار انجام شد. این رساله در سال 1986 برندۀ جایزۀ ملک فهد در زمینۀ بهترین پژوهش در معماری اسلامی شد. نجیب‌اغلو از سال 1993 تا به امروز استاد و رئیس برنامۀ هنر و معماری آقاخان در دانشگاه هاروارد بوده است.

گلرو نجیب‌اغلو متخصص هنر و معماری اسلامی سرزمین‌های اسلامی پیشامدرن به‌خصوص سرزمین‌های حوزۀ مدیترانه است. او به پرسش‌هایی در باب زیبایی‌شناسی جهان‌وطنی و اتصالات فرامنطقه‌ای بین امپراتوری‌های آغاز عصر مدرن (عثمانی، صفوی، گورکانی) و مبادلات هنری بینافرهنگی با اروپای بیزانسی و رنسانسی علاقه‌مند است. مطالعات او همچنین شامل عرف و نقشه‌ها و طرح‌های معماری پیشامدرن و زیبایی‌شناسی تزئینات انتزاعی و طرح‌های هندسی می‌شود. او با نگاهی نقادانه علاقمند به روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری در حوزۀ سازه‌های جدید هنر اسلامی است.

او، با عنوان همکار پست‌دکترا در دانشگاه کلمبیا (87-1986)، کتاب «زندگی یک بنای سلطنتی: ایاصوفیه پس از بیزانتیوم»[2] را، بر پایۀ پژوهش‌هایش، در سال 1992 منتشر کرد. یکی از مقالات اولیۀ نجیب‌اغلو، به نام «نقشه‌ها و الگوها در عرف معماری عثمانی در قرون پانزدهم و شانزهم»[3]، در سال 1986 جایزۀ بهترین مقالۀ انجمن مورخان معماری با نویسنده‌ای جوان را از آن خود کرد. مقالۀ دیگرش با عنوان «سلیمان محتشم و بازنمایی قدرت»[4] نیز در سال 1991 جایزۀ بهترین مقالۀ منتشرشده در انجمن مطالعات ترکیه را از آن او کرد.

اولین کتاب او به نام «معماری، تشریفات و قدرت: کاخ توپقاپی در قرون پانزدهم و شانزدهم» [5] (1991) که نتیجۀ رسالۀ  دکترای اوست با پشتوانه‌های مالی مختلفی از جمله کمک‌هزینۀ بنیاد تاریخ معماری حمایت شده ‌است. دیگر کتاب او با نام «طومار توپقاپی: هندسه و تزئین در معماری اسلامی»[6] (1995)، که مهرداد قیومی بیدهندی آن را به فارسی ترجمه کرده‌ است، جایزۀ بهترین کتاب جدید در زمینۀ معماری و برنامه‌ریزی شهری انجمن ناشران آمریکایی را از آن خود کرد. این کتاب در سال 1996 دو جایزۀ دیگر نیز دریافت کرد: جایزۀ کتاب اسپیرو کوستوف[7] برای معماری و شهرسازی از انجمن مورخان معماری و نیز جایزۀ کتاب آلبرت حورانی[8] از انجمن مطالعات خاورمیانه. کتاب دیگر نجیب‌اغلو به نام «عصر سنان: فرهنگ معماری در امپراتوری عثمانی»[9] (2005) جایزۀ کتاب آلبرت حورانی و جایزۀ کتاب فؤاد كوپرولو[10] انجمن مطالعات ترکیه را گرفت. ترجمۀ ترکی کتاب در سال 2014 برندۀ جایزۀ کتاب نجیب فاضل[11] شد. نجیب‌اغلو، در کنار هر یک از کتاب‌هایش، مقالاتی نیز با شرح و بسط بیشتر در توضیح هر کتاب نوشته‌ است. نجیب‌اغلو از سال 1993 سردبیر مجلۀ «مقرنس: سالنامۀ فرهنگ‌های بصری جهان اسلام» است که پیش از او اولگ گرابار این مسئولیت را به عهده داشت. او ویراستار کتاب‌های مختلفی بوده از جمله «تواریخ تزئین»[12] (2016).

نجیب‌اغلو یکی از اعضای منتخب آکادمی بریتانیا، انجمن فلسفی آمریکا، آکادمی هنر و علوم آمریکا، و مرکز بین‌المللی مطالعات معماری آندرئا پالادیو در ویچنتسای ایتالیاست. او در سال 2013 به کرسی استاد اسلید هنرهای زیبا در دانشگاه کمبریج[13] منصوب شد و در همان سال به کالج پمبروک پیوست. او در سال 2014 به سمت پژوهشگر مهمان در مؤسسۀ مورخان هنر[14] فلورانس رسید.

در سال 2023، گلرو نجیب‌اغلو نشان یک عمر دستاورد موزۀ ملی هنر آسیایی اسمیتسونین[15] را برای خدمت به هنر آسیایی دریافت کرد.

کتاب‌ها:

• Editor of Muqarnas: An Annual on the Visual Cultures of the Islamic World(Leiden and Boston: Brill, since 1993).
• Editor of Studies and Sources on Islamic Art and Architecture: Supplements to Muqarnas(Leiden and Boston: Brill, since 1993)
• Treasures of Knowledge: An Inventory of the Ottoman Palace Library (1502/3-1503/4),2 vols., ed. Gülru Necipoğlu, Cemal Kafadar, Cornell H. Fleischer (Supplements to Muqarnas, vol. 14, Leiden and Boston: Brill, 2019).
• A Companion to Islamic Art and Architecture, ed. Finbarr Barry Flood and Gülru Necipoğlu, Wiley Blackwell Companions to Art History, 2 vols. (Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, 2017).
• The Arts of Ornamental Geometry: A Persian Compendium on Similar and Complementary Interlocking Figures, ed. Gülru Necipoğlu (Supplements to Muqarnas, vol. 13, Leiden: Brill, 2017).
• Histories of Ornament: From Global to Local, ed. Gülru Necipoğlu and Alina Payne (Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 2016).
• Sinan Çağı: Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimarî Kültür, Gül Çağalı-Güven, (Istanbul: Bilgi University Press, 2013, second edn. 2017): Expanded Turkish translation of The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire(London: Reaktion Books, 2006, second edn. 2011).
• Sinan’s Autobiographies: Five Sixteenth-Century Texts.Introductory Notes, Critical Editions, and Translations by Howard Crane and Esra Akın. Edited with a Preface by Gülru Necipoğlu (Supplements to Muqarnas, vol. 11, Leiden and Boston: Brill, 2006).
• The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire(London: Reaktion Books, with Princeton University Press, 2005). [Revised second edition, London: Reaktion Books, with the University of Chicago Press, 2011].
• ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı: Mimari, Tören ve İktidar,trans. Ruşen Sezer (Yapı ve Kredi Bankası, Istanbul, 2007, reprint 2014).
• Persian Translation of The Topkapı Scrollbook by Mihrdad Qayyumi Bidhindi, Handasa va Tazyin dar Mi‘mari-yi Islami: Tomar-i Topkapı (Tehran: Kitabkhana-yi Milli-yi Iran, 1379).
• The Topkapı Scroll—Geometry and Ornament in Islamic Architecture, The Getty Center for the History of Art and the Humanities, distributed by Oxford University Press, 1995. [The Getty Virtual Library link to the full copy of the book The Topkapı Scroll—Geometry and Ornament in Islamic Architectureis:
  https://www.getty.edu/publications/virtuallibrary/9780892363353.html.
• Palaces in the Pre-Modern Islamic World, ed. Gülru Necipoğlu, Special Issue of Ars Orientalis, 23 (1993), with her introduction and essay: “Shifting Paradigms in the Palatial Architecture of the Pre-Modern Islamic World” (3-27); “Framing of the Gaze in Ottoman, Safavid, and Mughal Palaces” (303-42).
• Architecture, Ceremonial and Power: The Topkapı Palace in the Fifteenth and Sixteenth Centuries(Boston: M.I.T. and The Architectural History Foundation, 1991).

اطلاعات تماس:

485 Broadway 414
Cambridge, MA 02138

agakhan@fas.harvard.edu

p: 617.495.2355

گروه تاریخ هنر و معماری دانشگاه هاروارد:

https://haa.fas.harvard.edu/people/g%C3%BClru-necipo%C4%9Flu

https://scholar.harvard.edu/gnecipoglu

دپارتمان مرکز مطالعات خاورمیانۀ دانشگاه هاروارد (CMES):

https://cmes.fas.harvard.edu/people/g%C3%BClru-necipo%C4%9Flu

آکادمیا:

https://harvard.academia.edu/G%C3%BClruNecipo%C4%9Flu

مقرنس:

https://harvard.academia.edu/MuqarnasAgaKhanProgramforIslamicArchitecture

پی‌نوشت‌ها:

[1] The Formation of an Ottoman Imperial Tradition: The Topkapı Palace in the 15th and 16th Centuries

[2] The Life of an Imperial Monument: Hagia Sophia after Byzantium

[3] Plans and Models in 15th and 16th-Century Ottoman Architectural Practice

[4] Süleyman the Magnificent and the Representation of Power in the Context of Ottoman-Hapsburg-Papal Rivalry

[5] Architecture, Ceremonial and Power: The Topkapı Palace in the Fifteenth and Sixteenth Centuries

[6] The Topkapı Scroll—Geometry and Ornament in Islamic Architecture

[7] Spiro Kostof

[8] Albert Hourani

[9] The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire

[10] Fuat Köprülü

[11] Necip Fazıl

[12] Histories of Ornament: From Global to Local

[13] اسلید هنرهای زیبا قدیمی‌ترین کرسی استادی هنر و تاریخ هنر در دانشگاه‌های کمبریج و آکسفورد و کالج لندن است. این کرسی‌ها را در سال 1869 فلیکس اسلید، مجموعه‌دار هنری و فعال امور بشردوستانه، پایه گذاشت.

[14] Kunsthistorisches

[15] Smithsonian’s National Museum of Asian Art