رودالف متی

رودالف متی

Rudolph P. Matthee

رودالف متی، معروف به رودی متی[1]، در سال 1953 در هلند متولد شد. او هرچند که مستقیماً مورخ حوزۀ هنر اسلامی به شمار نمی‌آید، اما به اعتبار جایگاه علمی و پژوهش‌های مؤثرش در مطالعات تاریخ اسلام، بسیار محل رجوع مورخان هنر اسلامی است و طی این سال‌ها الهام‌بخش دیدگاه‌های بسیاری در این عرصه بوده است. او از سال 2012 تاکنون استاد گروه تاریخ در دانشگاه دلاور[2] است، اما این کرسی را پیش‌تر در دانشگاه‌های دنور[3]، یو سی ال ای[4]، اوترخت[5] و مریلند[6] نیز داشته است. تمرکز اصلی او بر تاریخ فرهنگی خاورمیانه (جهان ایرانی و عربی) و البته خاصه تاریخ ایران مدرن متقدم (عمدتاً پنج قرن اخیر) است؛ به همین اعتبار او را ایران‌شناس و صفویه‌شناس می‌دانند. مدرک کارشناسی (1975) و کارشناسی ارشد (1980) وی از دانشگاه اوترخت از گروه فرهنگ‌ها و زبان‌های خاور نزدیک در رشتۀ عربی و فارسی و تاریخ بوده است و در سال 1991 دوران دکتری‌اش را در دانشگاه کالیفرنیا در رشتۀ مطالعات اسلامی به پایان رساند. در میان این سال‌ها در تهران (77ـ1976) و قاهره (83ـ1981) نیز مشغول به پژوهش و مطالعه بوده است و دو مرتبه در سال‌های 2003 تا 2005 و 2009 تا 2011 رئیس انجمن مطالعۀ جوامع ایرانی بوده و هم‌اکنون نیز رئیس بنیاد میراث ایران[7] است. در سال 2006 جایزۀ آلبرت هورانی[8] را از انجمن مطالعات خاورمیانۀ آمریکای شمالی، در سال 2005 جایزۀ سعیدی سیرجانی[9] از جامعۀ بین‌المللی مطالعات ایرانی و در سال 2012 جایزۀ کتاب دوستی بریتانیا ـ کویت[10] و دوبار نیز جایزه‌ای از وزارت فرهنگ ایران در بخش بهترین کتاب خارجی‌ دریافت کرده است.

او سرویراستار کتاب‌های مهمی از جمله «روس‌ها در ایران: دیپلماسی و قدرت در عصر قاجار و پس از آن»[11]، «پادشاهی اسپانیا و ایران صفوی در دوران مدرن متقدم، جنگ و مذهب»[12]، «پرتغال، خلیج فارس و ایران صفوی»[13]، «ایران و جهان پیرامون: فعل و انفعالات در فرهنگ و سیاست فرهنگی»[14]، «ایران و فراسوی آن: جستاری درباب تاریخ خاورمیانه»[15] بوده است. افزون بر این‌ها، نویسندۀ چهار کتابی است که در مطالعات صفوی بسیار حائز اهمیت‌اند: «تاریخ پولی ایران: از صفویه تا قاجاریه»[16]، «ایران در بحران: انحطاط صفویه و سقوط اصفهان»[17]، «تفریحات ایرانیان: مسکرات و مخدرات از صفویه تا قاجاریه»[18]، «سیاست تجارت در ایران عصر صفوی: ابریشم در برابر نقره»[19]. آخرین کتاب منتشرشده از او، در سمت سرویراستار، در سال 2021 با عنوان «جهان صفویان»[20] است که در انتشارات راتلج[21] به چاپ رسیده است. هوش سرشار او، به همراه تسلطش به چندین زبان، موجب شده پژوهش‌های او در بالاترین رده‌های علمی قرار گیرد، از این رو، توجه هر مورخ هنری را به خود گریزناپذیر کرده است.

پی‌نوشت

[1] .Rudolph Matthee (Rudi)

در فارسی چندین ضبط متفاوت از نام این محقق وجود دارد (مانند رودولف مته یا رودلف متی) که البته با توجه به اصلیت هلندی او، رودالف متی صحیح‌ترین ضبط فارسی برای آن به نظر می‌رسد.

[2]. University of Delaware

[3]. University of Denver

[4]. University of California, Los Angeles

[5]. Utrecht University

[6]. University of Maryland

[7] .Iran Heritage Foundation

[8]. Albert Hourani Book Prize

[9]. Saidi Sirjani Award

[10]. The British-Kuwaiti Friendship Book Prize

[11]. Russians in Iran: Diplomacy and Power in the Qajar Era and Beyond (I.B. Tauris, 2018)

[12]. The Spanish Monarchy and Safavid Persia in the Early Modern Period. Politics, War and Religion (Albatros, Valencia, 2016)

[13]. Portugal, the Persian Gulf and Safavid Persia With Jorge Flores (Peeters, 2011)

[14]. Iran and the Surrounding World: Interactions in Culture and Cultural Politics (University of Washington Press, 2002)

[15]. Iran & Beyond: Essays in Middle Eastern History in Honor of Nikki R. Keddie (Mazda Publishers Inc., 2000)

[16]. The Monetary History of Iran: From the Safavis to the Qajars

[17]. Persia in Crisis: The Decline of the Safavids and the Fall of Isfahan

[18]. The Pursuit of Pleasure: Drugs and Stimulants in Iranian History, 1500-1900

[19]. The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730

[20] .The Safavid World

[21] .Routledge