سخنرانی مسجد بی‌بی‌خانمِ سمرقند همچون بازنمود مشروعیت و حاکمیت تیموریان

ییلنا پاسکالیوا در این سخنرانی به مسجد جامع بی‌بی خانم که عظیم‌ترین یادمان تیموری در سمرقند است می‌پردازد. او با کندوکاو در معماری مسجد و تزیینات آن نشان می‌دهد که این بنا را می‌توان همچون بازنمود مشروعیت حکومت تیموری تفسیر کرد. در تفسیر او معماری مسجد بی‌بی خانم در پیوند با سرنمون‌های معماری ایلخانی در سلطانیه و تبریز بازنمود حقانیت تیموریان در حکومت بر ماوراءالنهر و فراتر از آن است. از سوی دیگر احیای شمایل‌نگاری یوآن در تزیینات بنا حکومت تیموریان را در مقام وارث امپراطوری‌ چنگیز بازمی‌نمایاند.

ییلنا پاسکالوا استادیار مطالعات میراث انتقادی در دانشگاه لایدن هلند است. پژوهش‌های کنونی او بر فرهنگ مادی آسیای میانه به ویژه جایگاه تاریخی و سیاسی ـ اجتماعی معماری تیموری متمرکز است. او نویسندۀ کتاب شهرهای جادۀ ابریشم و مستندسازی آن در کارت‌پستال‌ها و چاپ‌ها و عکس‌های قدیمی (انتشارات دانشگاه لایدن، ۲۰۱۹)، نویسندۀ همکار و سردبیر مجلداتی از مجموعۀ یاد و یادآوری در آسیای میانه: متون، سنت‌ها و رویه‌ها، از قرن ۱۰ تا ۲۰ م (مجموعۀ مطالعات لایدن در اسلام و جامعه، ج ۱۷، انتشارات بریل، ۲۰۱۷) و تبادلات در امتداد جاده‌های ابریشم: شهرسازی، معماری، منظر (یونسکو، ۲۰۲۳) است. پاسکالوا آثار فراوانی دربارۀ مرمت آثار معماری تیموری در ازبکستانِ امروزی منتشر کرده است. او در ۲۰۱۴ همکار برنامۀ معماری اسلامی آقاخان در دانشگاه هاروارد بوده و هم‌اکنون در مراحل پایانی نوشتن تک‌نگاری‌ای با موضوع حفاظت از آرامگاه گور امیر در سمرقند از دورۀ تیموریان است.

مقالۀ پاسکالوا با عنوان «مسجد بی‌بی‌خانمِ سمرقند همچون بازنمود مشروعیت و حاکمیت تیموریان» در شماره پنجم نشریۀ مناظر در ۲۰۲۳ منتشر شده است.

زمان: ۳و ۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ | ۲۲و ۲۳ آوریل ۲۰۲۴

 از ساعت ۱۶ تا ۲۰ به وقت تهران

جهت ثبت‌نام به وبسایت آکادمی شمسه مراجعه کنید:

__

Lecture Series: The Idea of the Just Ruler in Persianate Art and Material Culture

First day, Second Lecture

Title: Samarqand’s Congregational Mosque of Bibi Khanum as a Representation of Timurid Legitimacy and Rulership

Speaker: Elena Paskaleva

Elena Paskaleva is Assistant Professor of Critical Heritage Studies at Leiden University in the Netherlands. Her current research focuses on the material culture of Central Asia, and in particular on the history and socio-political importance of Timurid architecture. She is the author of Silk Road Cities Documented Through Vintage Photographs, Prints and Postcards (Leiden: LUP, 2019), co-author and editor of the volumes Memory and Commemoration across Central Asia: Texts, Traditions and Practices, 10th-21st Centuries (Leiden Studies in Islam and Society, vol. 17: Brill, 2023) and Exchanges along the Silk Roads. Urbanism. Landscape. Architecture (UNESCO, 2023). Dr. Paskaleva has published widely on the restorations of Timurid architecture in present-day Uzbekistan. In 2014 she was an associate to the Aga Khan Program for Islamic Architecture at Harvard University. Currently, she is finalizing her monograph on the conservation of the Timurid dynastic mausoleum of Gur-i Amir in Samarqand.