النور سیمز
Eleanor Sims
«گروه اندکی از نقاشی‌های رنگ روغن در اندازۀ تقریباً واقعی، که به نیمۀ دوم قرن یازدهم (هفدهم میلادی) بازمی‌گردد، همچنان پرسش‌هایی را در ارتباط با مسئلۀ معنا و تفسیر این آثار و نیات و هدف هنرمند در تولید این آثار مطرح می‌کند. این تصاویر مردان و زنانی را نشان می‌دهد که لباس‌های ایرانی بر تن دارند اما در محیط‌های اروپایی با مجموعه‌ای از کالاهای مجلل اروپایی ایستاده‌اند؛ تصاویری که در نگاه اول به‌شدت ناهماهنگ و آشفته به نظر می‌رسد، اما اکنون جایگاه پذیرفته‌شده‌ای در تاریخ تصویرسازی ایران در نیمۀ دوم قرن یازدهم در سبک «التقاطی»[1] دارد. نمونه‌های فراوانی از این نقاشی‌ها بر روی کاغذ و نیز دیوار بناها در پایتخت صفویان در قرن یازدهم وجود دارد.[2]» این‌ها جملاتی است از پیش‌درآمد نشستی در معرفی پژوهش النور سیمز دربارۀ این آثار.
النور سیمز از کالج میلز در اوکلند کالیفرنیا[3] فارغ‌التحصیل شد و مدرک کارشناسی ارشد و دکتری‌اش را از مؤسسۀ هنرهای زیبای دانشگاه نیویورک[4] گرفت. او طرحش را در حوزۀ موزه‌داری[5] در موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک به پایان رساند و سپس همانجا در گروه هنر اسلامی مشغول به کار شد. چندی بعد برای مطالعات دکتری‌اش راهی سفر به اروپا و خاورمیانه شد. او، هم در ایالات متحدۀ آمریکا و هم در بریتانیا، تاریخ هنر اسلامی درس داده است و در آمریکا بود که به مناسبتِ هزاروچهارصدمین سال هجرت نمایشگاهی برای هنر اسلامی ترتیب داد. او از سال 1982 به همراه همسرش ارنست گروبه[6] (نخستین مجموعه‌گردان بخش هنر اسلامی در موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک و استاد بازنشستۀ دانشگاه ونیز) سردبیر مجلۀ هنر اسلامی[7] بوده است. سیمز در خلال دهۀ 1970، برای مطالعه درباب دیوارنگاره‌های اصفهانِ صفوی قرن یازدهم در سلسله سفرهایی به ایران آمده است. همچنین در آن دوران، مسئولیت فهرست‌نویسیِ مجموعه‌ای از نقاشی‌های رنگ روغن (روی بوم در مقیاس حقیقی) را بر عهده داشت؛ نقاشی‌هایی که، در عین شباهت، تفاوت‌های جالبی با نقاشی‌های عموماً شناخته‌شده از عصر صفوی دارد. از سال ۱۹۷۶، پژوهش‌هایی اجمالی در موضوعاتی پیرامون همین حوزه (همچون دیوارنگاره‌های ارمنیان در اصفهان، نقاشی‌های رنگ روغن ایرانیان در دورانِ متأخر، پژوهشی دربارۀ محمدزمان نقاش برجستۀ قرن یازدهم هجری، نقاشی‌های مقیاس حقیقی رنگ روغن عثمانیان) و البته پژوهش‌های بسیاری در نقاشی‌های آشناترِ صفویانِ قرن یازدهم انجام داده است. آثار بعدی وی شامل فهرستی از نقاشی‌های ایرانی از مجموعۀ ناصر دیوید خلیلی و یک تک‌نگاری برای خمسۀ نظامی متعلق به شیراز قرن نهم (پانزدهم میلادی) است از مجموعۀ ادموند د اونگر[8]، که اکنون به موزۀ هنر اسلامی[9] در برلین سپرده شده است.
در حال حاضر او پژوهشگری مستقل است که در لندن سکونت دارد و علاوه بر فعالیت پیرامون موزه و نمایشگاه در حوزۀ مطالعات هنر ایران مشغول به پژوهش و تدریس است. شمارِ آثار او، اعم از کتاب و مقاله و نقد و بررسی و مدخل‌های دایرة‌المعارف و چندین جستار برای روزنامه‌ها، به بیش از هشتاد مورد می‌رسد. در این میان، کتاب تصاویر بی‌نظیر[10] که در سال 2002 نوشته است او را موفق به دریافت جایزۀ انجمن دوستی بریتانیا ـ کویت کرد. اثر مهم دیگرش کتاب شاهنامۀ وینزر[11] است که برای انجمن راکسبرا نوشت. جدا از این دو مورد، کتاب‌های مهم او بدین قرار است: معماری جهان اسلام: تاریخ و معنای اجتماعی آن[12]؛ میان چین و ایران: نقاشی‌هایی از چهار مرقع استانبولی[13]؛ هنر اسلامی: مطالعاتی در هنر و فرهنگ جهان اسلام (جلد پنجم؛ از سرویراستاران کتاب)[14]؛ در آن سوی تصویر[15]؛ منابع چاپی اروپایی نقاشی‌های نقاش ایرانی قرن یازدهم، محمد زمان بن حاجی یوسف قمی[16]؛ شمایل‌نگاری تزئینات داخلی مقبرۀ اولجایتو در سلطانیه[17]؛ تأملاتی درباب هنر کتاب‌آرایی در شرق اسلامی قرن نهم هجری[18]؛ نسخۀ ظفرنامه: مطالعه‌ای درحمایت هنری تیموریان قرن نهم هجری[19]؛ ظفرنامۀ مصور ابراهیم سلطان (۱۴۳۶) و تأثیر آن در شرق اسلامی[20]؛ تصویرِ جدیدوغریب: نقاشی رنگ روغن در ایران در اواخر قرن یازدهم و دوازدهم هجری[21].
منابع
- Islamic Art Symposium, Podcasts. B2n.ir/r92999
- Seminar – Seventeenth-century oil paintings on canvas from Safavid Iran, Eleanor Sims, May 8.ir/m55638
- Eleanor Sims’ presentation can be viewed here: http://podcast.islamicartdoha.org/2011/eleanor-sims/
پی‌نوشت
[1]. the “eclectic” style.
[2]. https://networks.h-net.org/node/7636/discussions/24108/seminar-seventeenth-century-oil-paintings-canvas-safavid-iran
[3]. Mills College, Oakland, California
[4]. Institute of Fine Arts, New York
[5]. Museum Training
[6]. Ernst J. Grube
[7]. The Journal of Islamic Art
[8]. Edmund de Unger Collection
[9]. Islamische Kunst
[10]. Peerless images: Persian painting and its sources
سیمز در این کتاب در وهلۀ اول به تحلیل و بررسی رسانۀ نقاشی (در نسخه‌‌های خطی و مرقعات، دیوارنگاره‌ها و لاکی‌ها، قلمدان‌ها) می‌پردازد، اما افزون بر آن، بر هنرهای مرتبط چون مجسمه‌سازی و سرامیک‌سازی و فلزکاری نیز تمرکز دارد.
https://www.amazon.com/Peerless-Images-Persian-Painting Sources/dp/0300090382
[11]. The Persian Book of Kings: The Windsor Shahnama of 1648 by B. W. Robinson, Eleanor Sims, Manijeh Bayani (2007)
https://www.amazon.com/Windsor-Shahnama-1648-Robinson/dp/1903470536
[12]. Architecture of the Islamic World: its history and social meaning by Ernst J. Grube, James Dickie, Oleg Grabar, Eleanor Sims & 4 more.
https://www.amazon.com/Architecture-Islamic-World-History-Meaning/dp/0500278474
[13]. Between China and Iran: paintings from four Istanbul albums: a colloquy held 23-26 June 1980 by Eleanor Sims; Ernst J Grube;
https://books.google.com/books/about/Between_China_and_Iran.html?id=p6qUAQAACAAJ
[14]. Islamic art : studies on the art and culture of the Muslim world by Ernst J. Grube (Editor), Eleanor G. Sims (Editor), Manijeh Bayani (Editor), Nahla Nassar (Editor)
https://www.amazon.com/Islamic-Art-Studies-Culture-Muslim/dp/0199247684
[15]. Behind the picture : the other side of the Boston-New York ‘Rest after the hunt‘ by Eleanor Sims
[16]. The European print sources of paintings by the 17th-century Persian painter, Muhāmmād-Zamān Ibn Haji Yusuf of Qum by Eleanor Sims /1 edition published in 1983 in English
[17]. The “Iconography” of the internal decoration in the Mausoleum of Uljatu at Sultaniyya by Eleanor Sims/1 edition published in 1988 in English
[18]. Riflessioni sulle arti del libro nell’Oriente islamico del XV secolo by Eleanor Sims/ 1 edition published in 2018 in Italian
[19]. The Garrett manuscript of the Zafar-Name: a study in fifteenth century Timurid patronage by Eleanor Sims/ 1st edition published in 1974 in English
[20]. Ibrahim-Sultan’s illustrated Zafarnama of 1436 and its impact in the Muslim East by Eleanor Sims/ 2 editions published in 1992 in English
[21]. The “exotic” image: oil-painting in Iran in the later 17th and the early 18th centuries by Eleanor Sims/ 1 edition published in 2006 in English
